Λοιπές Νομικές Μορφές

Με τις υπ΄ αριθ. 13/1997 και 1859/2011 αποφάσεις της ολομελείας του Α.Π, έχει κριθεί ότι η διαχειριστική εξουσία στις προσωπικές εταιρείες είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την εταιρική ιδιότητα. (“Αρχή της αυτοδιαχείρισης” βλ και Μιχ Μαρίνου- Γ. Τριανταφυλλάκη ¨Το δίκαιο των προσωπικών εταιρειών-ερμηνεία κατ΄άρθρον»), ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να οριστεί με την εταιρική σύμβαση ή με απόφαση των εταίρων τρίτος (μη εταίρος) διαχειριστής όπως συμβαίνει στις κεφαλαιουχικές εταιρείες. Ως προσωπική εταιρεία θεωρείται και η αστική εταιρεία του άρθρου 784ΑΚ ιδίως μετά την εξομοίωσή της με την ομόρρυθμη εταιρεία σύμφωνα με το άρθρο 270 του ν.4072/2012.. Περαιτέρω η τυχόν ανάθεση της διαχείρισης προσωπικής εταιρείας σε τρίτο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως παροχή εξουσίας οργανικής διαχείρισης των άρθρων 748ΑΚ & 254 ν.4072/2012, αλλά μόνο ως παροχή πληρεξουσιότητας από την εταιρεία για συγκεκριμένες πράξεις, η οποία θα διέπεται αποκλειστικά από τις διατάξεις της σύμβασης εργασίας ή εντολής.

Η θεώρηση του καταστατικού που γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ν. 1676/1986 (Φόροι συγκέντρωσης κεφαλαίου κ.λ.π.) αφορά μόνο στις αυξήσεις κεφαλαίου των εμπορικών επιχειρήσεων (Συνεταιρισμοί, ΚΟΙΝΣΕΠ, Κοινοπραξίες κλπ). Οπότε δεν έχει νόημα πριν από την σύσταση, η θεώρηση στα καταστατικά των εταιρειών από τις Δ.Ο.Υ..

Με το άρθρο 72 του ν.5019/2023 καταργείται η παρ. 4 του άρθρου 16 του ν. 4919/2022 περί προαιρετικής εγγραφής αγροτικών συνεταιρισμών στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.), επομένως παύουν να είναι υπόχρεοι εγγραφής και με το άρθρο 70 του ν.5019/2023 απαλείφεται η εξαίρεση των αγροτικών συνεταιρισμών από τη διαγραφή μη υπόχρεων εγγραφής στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.).

Στο άρθρο 2 του ν. 4601/2019 ορίζεται ότι σε διαδικασία εταιρικού μετασχηματισμού, μπορεί να υποβληθούν ή να μετάσχουν μεταξύ άλλων και οι Αστικοί Συνεταιρισμοί. Σχετικά με το επιτρεπτό και τη διαδικασία του μετασχηματισμού στον οποίο συμμετέχει ένας συνεταιρισμός ισχύουν αποκλειστικά οι διατάξεις του ν. 4601/2019. Στον συγκεκριμένο νόμο, πέραν των γενικών διατάξεων, προβλέπονται και ειδικότερες διατάξεις που αφορούν αποκλειστικά στους Συνεταιρισμούς (άρθρα: 47-52, 97-102 και 135-138), οι οποίες σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, καθώς υπερισχύουν των γενικών διατάξεων.

Στα άρθρα 741-784 του Αστικού Κώδικα ρυθμίζεται η λειτουργία της αστικής εταιρείας, η οποία είναι ένωση δύο ή περισσότερων προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα που αναλαμβάνουν αμοιβαία την υποχρέωση να επιδιώξουν με κοινές εισφορές κοινό σκοπό. Ο σκοπός της αστικής εταιρείας είναι κυρίως οικονομικός, μπορεί όμως να είναι και οποιοσδήποτε άλλος π.χ. ιδεολογικός.

Το άρθρο 52 του ν. 4919/2022 προβλέπει ότι η εταιρεία 741-783 του ΑΚ εγγράφεται στο Μητρώο μη Εμπορικής Οικονομικής Δραστηριότητας (Μ.Μ.Ε.Ο.Δ.), το οποίο δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία. Η λειτουργία του Μ.Μ.Ε.Ο.Δ. θα αποτελεί αποκλειστικά σημείο δημοσιότητας των υπόχρεων εγγραφής σε αυτό (Σωματεία, Ιδρύματα, Επιτροπές Εράνων και Αστικές Εταιρείες). Σε κάθε περίπτωση, η εγγραφή στο Μ.Μ.Ε.Ο.Δ. δεν συνεπάγεται την κτήση νομικής προσωπικότητας από αστική εταιρεία.

Η αστική εταιρεία δύναται να αποκτήσει νομική προσωπικότητα εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 784 του ΑΚ, ήτοι η τήρηση έγγραφου τύπου, η επιδίωξη οικονομικού σκοπού και η τήρηση των όρων δημοσιότητας των ομόρρυθμων εταιρειών. Σύμφωνα με το άρθρο 784 ΑΚ: «Η εταιρία του κεφαλαίου αυτού, αν επιδιώκει οικονομικό σκοπό, αποκτά νομική προσωπικότητα, εφόσον τηρηθούν οι όροι της δημοσιότητας που ο νόμος τάσσει για το σκοπό αυτό στις ομόρρυθμες εμπορικές εταιρίες. Η προσωπικότητα αυτής της αστικής εταιρίας εξακολουθεί να υπάρχει ωσότου περατωθεί η εκκαθάριση και για τις ανάγκες της εκκαθάρισης». Συνεπώς, η απόκτηση της νομικής προσωπικότητας, η οποία συνίσταται στη δυνατότητα συμμετοχής της αστικής εταιρείας στις συναλλαγές ως αυτόνομο υποκείμενο δικαίου, δεν είναι υποχρεωτική, αλλά έγκειται στη βούληση των μελών της αστικής εταιρείας, εφόσον φυσικά πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις του άρθρου 784 ΑΚ.

Ο οικονομικός σκοπός συνίσταται σε συναλλακτική δραστηριότητα η οποία έχει ως αναγκαία ή δυνητική συνέπεια δικαιοπρακτική ή αδικοπρακτική ευθύνη ή παροχές, οι οποίες στα συναλλακτικά ήθη κατά κανόνα αμείβονται. Στους οικονομικούς μη εμπορικούς σκοπούς συγκαταλέγεται π.χ. η άσκηση καλλιτεχνικής δραστηριότητας στο μέτρο που δεν καθίσταται αρμοδιότητα εμπορική, με δεδομένο ότι η αστική εταιρεία του άρθρου 784 ΑΚ δεν μπορεί να επιδιώκει εμπορικό σκοπό.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 1 περ. η) του ν. 4919/2022, στο ΓΕΜΗ εγγράφεται μόνο η Αστική Εταιρεία του άρθρου 784 ΑΚ, δηλαδή η αστική εταιρεία με νομική προσωπικότητα σε συνδυασμό με το άρθρο 270 του ν. 4072/2012.

Συνεπώς, οι Υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. οφείλουν να εγγράφουν στο Γ.Ε.ΜΗ. μόνο τις Αστικές Εταιρείες που επιθυμούν να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν οικονομικό σκοπό.

(Αριθ. Πρωτ. : 16702 - 22-02-2023)

Οι δύο νέες νομικές οντότητες που έχουν θεσμοθετηθεί με την τελευταίο νόμο 5037 του  2023 (ΦΕΚ 78Α/28-3-2023) είναι οι: Οι Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (ΕΚΠ), οι οποίες έρχονται να αντικαταστήσουν ουσιαστικά τις  Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018 που γνωρίζαμε μέχρι τώρα.

Οι «παλαιές» Εν. κοινότητες του ν.4513/2018 μπορούν να συνεχίσουν την λειτουργίας τους ή να μετατραπούν σε Κ.Α.Ε. ή Ε.Κ.Π. αντίστοιχα.

Βασικές ομοιότητες

Και οι δύο είναι αστικοί συνεταιρισμοί του ν. 1667/1986 (Α’ 196) με αντικείμενο την άσκηση των δραστηριοτήτων που προβλέπονται στους αντίστοιχους νόμους. Και οι δύο δεν έχουν ως κύριο σκοπό το οικονομικό κέρδος, αλλά να προσφέρουν περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό όφελος στα μέλη τους και στις τοπικές περιοχές δραστηριοποίησής τους.

Μέλη

Και οι δύο μπορούν να έχουν μέλη τους :

• φυσικά πρόσωπα συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων υπαλλήλων
• Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α’ και β’ βαθμού

Πέραν των ανωτέρω, οι ΚΑΕ μπορούν να έχουν σαν μέλη τους, Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (Μ.Μ.Ε.) συμπεριλαμβανομένων των  αγροτικών συνεταιρισμών των αστικών συνεταιρισμών του ν. 1667/1986 (Α’ 196) ή/και επιχειρήσεις που ανήκουν σε Ο.Τ.Α α’ και β’ βαθμού καθώς και νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Από την άλλη οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών, πέρα των φυσικών προσώπων, μπορούν να έχουν ως μέλη τους

• Επιχειρήσεις που ανήκουν σε Ο.Τ.Α α’ και β’ βαθμού
• νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου,
• αγροτικούς συνεταιρισμούς και αστικούς συνεταιρισμούς του ν. 1667/1986 (Α’ 196)

Και στις δύο οντότητες, ο ελάχιστος αριθμός μελών είναι τριάντα (30) μέλη, υπό την επιφύλαξη των ακολούθων:

• είκοσι (20) μέλη, αν έχει έδρα σε δήμο νησιωτικής περιοχής με πληθυσμό κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή,
• δεκαπέντε (15) μέλη, σε περίπτωση που συμμετέχουν τουλάχιστον δεκαπέντε (15) Μ.Μ.Ε. για τις ΚΑΕ, και δεκαπέντε (15) νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου για τις ΕΚΠ
• τρία (3) μέλη, αν συμμετέχει τουλάχιστον ένας (1) Ο.Τ.Α α’ ή β’ βαθμού και τα άλλα δύο (2) μέλη είναι είτε επιχειρήσεις που ανήκουν κατά εκατό τοις εκατό (100%) σε Ο.Τ.Α α’ ή β’ βαθμού, είτε Ο.Τ.Α. α’ ή β’ βαθμού.

Και στις δύο οντότητες, κάθε μέλος μπορεί να κατέχει πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας και μια ή περισσότερες προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο, είκοσι τοις εκατό (20%), με εξαίρεση τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α’ και β’ βαθμού και επιχειρήσεις που ανήκουν κατά εκατό τοις εκατό (100%) σε Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού, οι οποίοι μπορούν να συμμετέχουν έκαστος στο συνεταιριστικό κεφάλαιο με ανώτατο όριο το σαράντα τοις εκατό (40%), ενώ κάθε μέλος, ανεξαρτήτως του αριθμού των συνεταιριστικών μερίδων που κατέχει, συμμετέχει στη γενική συνέλευση με μία (1) μόνο ψήφο.

Η μεταβίβαση συνεταιριστικής μερίδας σε έτερο μέλος ή σε τρίτο, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 6Γ, γίνεται σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 1667/1986 (Α` 196), αφού κοινοποιηθεί εγγράφως στο Διοικητικό Συμβούλιο η γραπτή συμφωνία του μεταβιβάζοντος και του αποκτώντος με βέβαιη χρονολογία. Ακολούθως και εντός ενός (1) μηνός, το διοικητικό συμβούλιο υποβάλλει επικαιροποιημένο κατάλογο μελών με αναφορά στις αντίστοιχες συνεταιριστικές μερίδες στο ΓΕΜΗ.

Τα μέλη των Κ.Α.Ε. και των Ε.Κ.Π. δεν μπορούν να είναι μέλη σε άλλη αντίστοιχα Κ.Α.Ε. ή Ε.Κ.Π που δραστηριοποιείται στην ίδια Περιφέρεια. Εξαίρεση αποτελούν Νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού και επιχειρήσεις που ανήκουν κατά εκατό τοις εκατό (100%) σε Ο.Τ.Α α’ και β’ βαθμού όπου μπορούν να συμμετέχουν σε περισσότερες από μια Κ.Α.Ε ή αντίστοιχα Ε.Κ.Π. καθώς και αγροτικοί συνεταιρισμοί μπορούν να συμμετέχουν σε μια ή περισσότερες Κ.Α.Ε ή αντίστοιχα  Ε.Κ.Π. ως μέλη, ανεξαρτήτως αν στην ίδια Κοινότητα συμμετέχουν και μέλη που ανήκουν στον ίδιο αγροτικό συνεταιρισμό.

Μέλη που συμμετέχουν σε Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018 (Α’ 9) έχουν δικαίωμα συμμετοχής τόσο σε Κ.Α.Ε όσο και σε Ε.Κ.Π. με τις παραπάνω προϋποθέσεις (μη συμμετοχής σε άλλη ΚΑΕ ή ΕΚΠ της Περιφέρειας δραστηριότητας αντίστοιχα).

Στην περίπτωση ΚΑΕ ή ΕΚΠ η οποία έχει περιλάβει στο καταστατικό της, επιπλέον δραστηριότητες που ασκούνται σύμφωνα με τον νόμο από τις ΚΑΕ-   σύμφωνα με την παρ. 16β του  άρθρου 2 του ν.3468/2002:  "Τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) συν ένα των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η περιφέρεια δραστηριότητας της Ε.Κοιν. και συγκεκριμένα τα φυσικά πρόσωπα - μέλη να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της Περιφέρειας δραστηριότητας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της Περιφέρειας αυτής, ενώ τα νομικά πρόσωπα μέλη να έχουν την έδρα τους εντός της Περιφέρειας δραστηριότητας της Ε.Κοιν." (εγγύτητα των μελών).

Όργανα της ΚΑΕ και της ΕΚΠ είναι η γενική συνέλευση, η οποία απαρτίζεται από όλα τα μέλη της και το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο, αποτελείται από τρία (3) τουλάχιστον μέλη, τα οποία εκλέγονται από τη γενική συνέλευση. Η συγκρότηση, η λειτουργία και κάθε ειδικότερο θέμα σχετικά με τα ως άνω όργανα ρυθμίζονται από τον ν. 1667/1986 περί Αστικών Συνεταιρισμών»

Πλεονάσματα χρήσης

Και οι δύο οντότητες,  υποχρεούνται από τα πλεονάσματα έκαστης χρήσης να έχουν:

• τουλάχιστον το δέκα τοις εκατό (10%) για τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού.
• τουλάχιστον εβδομήντα τοις εκατό (70%) παραμένουν, υπό τη μορφή έκτακτων ή ειδικών αποθεματικών και διατίθενται, με απόφαση της γενικής συνέλευσης
• Μετά την αφαίρεση των προαναφερθέντων αποθεματικών μπορούν να διανέμουν στα μέλη τους τα πλεονάσματα χρήσης, αν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο καταστατικό

Εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών (3) μηνών από την καταχώριση στο Μητρώο, προσκομίζεται στην αρμόδια υπηρεσία του Γ.Ε.ΜΗ. πρακτικό της προσωρινής διοικητικής επιτροπής ή του Διοικητικού Συμβουλίου για την πιστοποίηση της καταβολής του συνεταιριστικού κεφαλαίου, όπως ορίζεται στο Καταστατικό. Αν δεν προσκομιστεί το ανωτέρω πρακτικό, εντός τριών (3) μηνών, το Γ.Ε.ΜΗ. προβαίνει σε διαγραφή της Κ.Α.Ε. ή της Ενεργειακής Κοινότητας Πολιτών από το οικείο Μητρώο. Με την επιφύλαξη της εκπλήρωσης των προϋποθέσεων των άρθρων 6Β και 6Γ (αριθμός μελών, ιδιότητα αυτών κλπ), σε περίπτωση μερικής καταβολής ή μη καταβολής από μέλος ή μέλη του συνεταιριστικού κεφαλαίου, η προσωρινή διοικητική επιτροπή ή το διοικητικό συμβούλιο υποβάλλει και κωδικοποιημένο κείμενο του ισχύοντος καταστατικού, το οποίο περιλαμβάνει αντίστοιχη μείωση του συνεταιριστικού κεφαλαίου και των συνεταιριστικών μερίδων.

Το πρακτικό της γενικής συνέλευσης για την εκλογή του διοικητικού συμβουλίου και το πρακτικό του διοικητικού συμβουλίου για τη συγκρότησή του σε σώμα και την κατανομή αρμοδιοτήτων εκπροσώπησης υποβάλλονται μέσα σε είκοσι (20) ημέρες, από την υπογραφή τους, για την καταχώρισή τους στο Γ.Ε.ΜΗ.

Ο ισολογισμός και ο λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσης, μαζί με την έκθεση του διοικητικού συμβουλίου και των ελεγκτών δημοσιεύονται στο Γ.Ε.ΜΗ., μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την έγκρισή τους, διά της ετήσιας τακτικής γενικής συνέλευσης.

Απαγορεύεται κάθε είδους συμμετοχή Κ.Α.Ε. ή ΕΚΠ σε εταιρικό μετασχηματισμό με οποιαδήποτε ιδιότητα, ιδίως ως απορροφώμενη, απορροφώσα, συγχωνευόμενη, διασπώμενη, εισφέρουσα, επωφελούμενη, συνιστώμενη (νέα) ή μετατρεπόμενη.»

 

Κύριες διαφορές

Δραστηριότητες: Οι ΚΑΕ έχουν από τον νόμο μεγαλύτερο εύρος δραστηριοτήτων ενώ απολαμβάνουν οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης (πχ απαλλαγή από εγγυητικές επιστολές κλπ). Οι Ε.Κ.Π. μπορούν να ασκούν επιπλέον και τις δραστηριότητες των Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας (K.A.E.)και να απολαμβάνουν τα οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Κ.Α.Ε., σύμφωνα με το άρθρο 6ΙΣΤ του ως άνω νόμου, εφόσον εφαρμόζεται η παρ. 6Γ του άρθρου 3 του ιδίου νόμου, περί εγγύτητας των μελών. Δηλαδή θα πρέπει:  "Τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) συν ένα των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η περιφέρεια δραστηριότητας της Ε.Κοιν. και συγκεκριμένα τα φυσικά πρόσωπα - μέλη να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο το οποίο βρίσκεται εντός της Περιφέρειας δραστηριότητας της Ε.Κοιν. ή να είναι δημότες δήμου της Περιφέρειας αυτής, ενώ τα νομικά πρόσωπα μέλη να έχουν την έδρα τους εντός της Περιφέρειας δραστηριότητας της Ε.Κοιν."

Έκταση δραστηριοτήτων

Οι ΕΚΠ μπορούν να δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από μία Περιφερειακή ενότητα σε αντίθεση με τις ΚΑΕ οι οποίες μπορούν να δραστηριοποιούνται σε μία μόνο Περιφέρεια.