1. Ούσα η νέα πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών και, μάλιστα, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία του ΕΒΕΑ, πώς αξιολογείτε την πρόοδο της χώρα μας στην επίτευξη του gender equality;

 

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά θετικά βήματα για την προώθηση της ισότητας. Όμως η πρόοδος αυτή παραμένει εξαιρετικά αργή, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να υστερεί ακόμη αρκετά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, η χώρα μας είναι στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απέχοντας περίπου 15 μονάδες από το μέσο όρο της Ε.Ε.. Η Ελλάδα βρίσκεται, επίσης, στην προτελευταία θέση, όσον αφορά την ισότητα των δύο φύλων στην εργασία με 65,6% έναντι μέσου όρου 71,7% στην Ε.Ε. ενώ χαμηλά κατατάσσεται και στον τομέα της ισότητας στην εκπαίδευση, με ποσοστό 55,8%.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη βήματα για την κατάκτηση της έμφυλης ισότητας. Χρειάζεται να δοθεί έμφαση σε θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης των γυναικών, ιδιαίτερα σε ψηφιακές δεξιότητες, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι γυναίκες θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές στη σύγχρονη αγορά εργασίας, να ληφθούν περισσότερα ακόμη μέτρα με σκοπό την εξισορρόπηση εργασιακής και οικογενειακής ζωής, για την καταπολέμηση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος και την αντιμετώπιση της βίας και των κοινωνικών προκαταλήψεων κατά των γυναικών.

 

2. Διαθέτοντας σημαντική εμπειρία στα θέματα νεοφυών επιχειρήσεων και γυναικείας επιχειρηματικότητας, με ποιον τρόπο πιστεύετε πως η αξιοποίηση όλων των οικονομικών και επιχειρηματικών δυνατότητων των γυναικών συμβάλει σε μια ισχυρότερη και πιο ανθεκτική οικονομία και κοινωνία;

 

Η χαμηλή μέχρι σήμερα συμμετοχή των γυναικών στην εργασία αποτελεί μια σημαντική αδυναμία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και μια σπουδαία ευκαιρία για βελτίωση, η οποία θα επιτρέψει στη χώρα να κάνει ένα άλμα ανάπτυξης. Σύμφωνα με μελέτη του ΔΝΤ, οι χώρες που εξαλείφουν τις ανισότητες στην εργασία αυξάνουν τις δυνατότητες ανάπτυξης, σε ποσοστό 35%. Αντίστοιχα, έχει προκύψει από μελέτες ότι η συμμετοχή των γυναικών σε διοικητικές θέσεις οργανισμών, συνδέεται με καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας στην οικονομική δραστηριότητα και η αύξηση του αριθμού των γυναικών που αναλαμβάνουν ηγετικές θέσεις στην αγορά δεν είναι μόνο ζήτημα ισότητας, αλλά βασικό όχημα για ταχύτερη και πιο συνεκτική ανάπτυξη.

Οφείλουμε να κάνουμε περισσότερα για να επιτύχουμε αυτό τον στόχο, με παρεμβάσεις που απομακρύνουν εμπόδια και διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες – ακολουθώντας πρότυπα και επιτυχημένες πρακτικές χωρών, όπως η Ολλανδία, η Αυστραλία και ο Καναδάς Το ΕΒΕΑ δραστηριοποιείται ήδη ενεργά σε αυτή την κατεύθυνση, με δράσεις για την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, με τη συμμετοχή του στο Κέντρο Καινοτομίας για τις Γυναίκες και με στοχευμένες προτάσεις προς την Πολιτεία με ένταξη γυναικείων επιχειρηματικών ομάδων από όλη τη χώρα στη Θερμοκοιτίδα μας με δράσεις εκπαίδευσης .

 

3. Σε μια εποχή έντονης γεωπολιτικής αστάθειας και πληθωρισμού όπως αυτή που διανύουμε, ποια στρατηγική σκοπεύετε να ακολουθήσετε προκειμένου να επιτύχετε την καλύτερη δυνατή στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που συνιστούν άλλωστε και τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας;

 

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πράγματι συγκροτούν τον ιστό της ελληνικής οικονομίας, αποτελώντας το 99,5% του συνόλου των επιχειρήσεων και συνεισφέροντας το 87% της συνολικής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα – ποσοστό που ξεπερνά κάθε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. Είναι, όμως, ταυτόχρονα και πιο ευάλωτες σε εξωτερικές πιέσεις και κρίσεις, ενώ το μικρό τους μέγεθος λειτουργεί ως εμπόδιο στην προσπάθειά τους να αντλούν ρευστότητα, να επενδύουν, να καινοτομούν και να αναπτύσσουν εξωστρεφή δραστηριότητα. Γι’ αυτό, σήμερα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις εμφανίζονται να υστερούν σε όρους παραγωγικότητας, προστιθέμενης αξίας ανά επιχείρηση, εξωστρέφειας και πρόσβασης σε διεθνή δίκτυα, σε σύγκριση με αυτές άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Υπάρχει, λοιπόν, ανάγκη αλλά και μεγάλο περιθώριο βελτίωσης της παραγωγικότητας και της ανθεκτικότητας των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε να απελευθερώσουν το δυναμικό τους και να λειτουργήσουν ως μοχλός ανάπτυξης για την οικονομία.

Στην προσπάθεια αυτή το ΕΒΕΑ επιτελεί διττό ρόλο. Αφενός επιδιώκουμε να στηρίξουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσα από καινοτόμες υπηρεσίες, λύσεις και εργαλεία, που εξοικονομούν χρόνο και κόστος, ενημέρωση, καθοδήγηση και συμβουλευτική υποστήριξη, ευκαιρίες κατάρτισης και επιχειρηματικής δικτύωσης. Αφετέρου, με την ιδιότητα του θεσμικού συνομιλητή της Πολιτείας, προτείνουμε μέτρα και πολιτικές για τη στήριξη και την ενδυνάμωση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και για την αντιμετώπιση βασικών εμποδίων, όπως είναι η δυσχερής πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια.  Η χρηματοδότηση είναι το σημαντικότερο μέσο για την ενδυνάμωση του επιχειρείν. Είναι σημαντικό να δούμε γιατί σήμερα περίπου 8 στις 10 μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας θεωρούνται μη επιλέξιμες τραπεζικά και να βρούμε τις κατάλληλες λύσεις, σε συνεργασία με την Πολιτεία και τον τραπεζικό τομέα.

 

4. Η ενσωμάτωση νέων τεχνολογικών εργαλείων είναι ένα αφήγημα που αφορά μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις ή μονόδρομος επιβίωσης για όλους στο νέο περιβάλλον μετά την πανδημική κρίση; Πώς σκοπεύετε να ενισχύσετε τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον επιχειρηματικό τοπίο;

 

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλώς επιλογή, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα για τις επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, αν θέλουμε η χώρα να βρεθεί στην αιχμή και όχι στο περιθώριο της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Είναι αλήθεια ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις υστερούν σε αυτό το επίπεδο. Είναι πολύ μικρότερο – σε σύγκριση με αυτό των μεγάλων επιχειρήσεων – που ψηφιοποιούν τις εφοδιαστικές αλυσίδες τους, χρησιμοποιούν σύγχρονα συστήματα διαχείρισης πελατών και αξιοποιούν τεχνολογίες ανάλυσης δεδομένων.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εστιάσουμε σε συγκεκριμένες προτεραιότητες: στη διαμόρφωση χρηματοδοτικών εργαλείων, κατάλληλα σχεδιασμένων για τις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην κάλυψη του κενού των ψηφιακών δεξιοτήτων, με σχετικές παρεμβάσεις στο σύστημα εκπαίδευσης, κατάρτισης και επανακατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού, στην ολοκλήρωση των ψηφιακών υποδομών της χώρας, στη δημιουργία αποτελεσματικών δικτύων συμβουλευτικής υποστήριξης και μεταφοράς τεχνογνωσίας προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η αναβάθμιση του κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου, σε τομείς όπως τα ανοιχτά δεδομένα, η ψηφιακή ασφάλεια και βεβαίως η συνέχιση του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους. Μέσω του Σχεδίου Ελλάδα 2.0 και του νέου ΕΣΠΑ, δημιουργούνται οι ευκαιρίες για να προχωρήσουμε ταχύτερα, σε αυτούς τους τομείς.

Στο ΕΒΕΑ έχουμε αναδείξει σε κεντρική προτεραιότητα την επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης τόσο του ίδιου του Επιμελητηρίου μας, όσο και των μελών μας. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε δημιουργήσει και λειτουργούμε την Υπηρεσία Μιας Στάσης στο πλαίσιο του ψηφιακού ΓΕΜΗ, δημιουργήσαμε και διευρύνουμε συνεχώς τις υπηρεσίες που παρέχονται ψηφιακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας e-Επιμελητήριο, συνεχίζουμε να αυτοματοποιούμε εσωτερικά συστήματα και λειτουργίες. Να αναπτύσσουμε νέα ψηφιακά εργαλεία για τα μέλη μας, να σχεδιάζουμε νέες δράσεις υποστήριξης και επιμόρφωσης των επιχειρήσεων σε θέματα ψηφιακής στρατηγικής.

 

5. Κατά πόσο κρίνεται επιβεβλημένη η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας για την τόνωση της ανταγωνιστικότητάς της και ποια βήματα θα ενισχύσουν την καινοτομία και την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων;

 

Για αρκετές δεκαετίες ακολουθήσαμε στην Ελλάδα ένα μοντέλο ανάπτυξης προσανατολισμένο στη διαρκή αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης. Το μοντέλο αυτό, που τροφοδοτήθηκε από την υπέρμετρη αύξηση του δημόσιου και ιδιωτικού δανεισμού, κατέρρευσε με βίαιο, επώδυνο τρόπο. Τώρα γνωρίζουμε ότι αν θέλουμε ανάπτυξη στηριγμένη σε υγιείς βάσεις, χρειάζεται να χτίσουμε μια οικονομία, η οποία παράγει περισσότερα και διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Χρειάζεται να χτίσουμε μια ισχυρότερη παραγωγική βάση, μέσα από επενδύσεις για την ενίσχυση της μεταποιητικής δραστηριότητας, την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών, την καλλιέργεια σύγχρονων δεξιοτήτων. Οι πόροι που διατίθενται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και των άλλων διαρθρωτικών ταμείων της Ε.Ε., παρέχουν μια ιστορική ευκαιρία να επιταχύνουμε αυτή τη διαδικασία ανάταξης και μετασχηματισμού.

Όμως, οι ενισχύσεις από μόνες τους δεν αρκούν. Απαιτείται ένα σταθερό, ασφαλές, ορθολογικό και φιλικό προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλον, μέσα από κατάλληλες μεταρρυθμίσεις. Χρειάζεται, παράλληλα και οι ίδιες οι επιχειρήσεις να συνειδητοποιήσουν ότι η αγκίστρωση σε μοντέλα του χθες δεν είναι βιώσιμη επιλογή χρειάζεται να μπουν έγκαιρα στο «τραίνο» της αλλαγής, προσαρμόζοντας τις στρατηγικές και τα σχέδιά τους.

 

6. Η γραφειοκρατία, το αδειοδοτικό περιβάλλον, η φορολογία, τα χρηματοδοτικά εργαλεία συνιστούν προκλήσεις στον δρόμο προς την επιχειρηματική πρόοδο. Με ποιον τρόπο θα ισχυροποιήσετε ως EBEA την παρουσία σας στη διαχείριση των παραπάνω ζητημάτων, καθιστώντας την Πολιτεία σύμμαχό της προσπάθειάς σας;

 

Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αξιοσημείωτα βήματα για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα σε θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης, αλλά και σε θέματα μείωσης της φορολογίας και απλοποίησης διαδικασιών. Η ανάδειξη της Ελλάδας σε πρωταθλήτρια στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος την τελευταία τριετία, στην κατάταξη του  Economist Intelligence Unit, είναι ενδεικτική αυτής της προόδου. Ακόμη πιο σημαντική, όμως, είναι η ανταπόκριση των επιχειρήσεων, που με τις προσπάθειές τους συνέβαλαν ώστε η χώρα να σημειώσει ισχυρή ανάπτυξη, αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων και μείωση της ανεργίας.

Δεν υπάρχουν, ωστόσο, περιθώρια εφησυχασμού, σε ένα διεθνές περιβάλλον που γίνεται όλο και πιο ρευστό και αβέβαιο. Είναι σημαντικό – καθώς οδεύουμε και σε χρονιά εκλογών – οι προσπάθειες να μην ατονήσουν, αλλά αντίθετα να επιταχυνθούν. Το ΕΒΕΑ, εκπροσωπώντας τις επιχειρήσεις με τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας, συνεχίζει να προωθεί την υλοποίηση θετικών για την επιχειρηματικότητα μέτρων και παρεμβάσεων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στη διεύρυνση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε εργαλεία χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα, στη μείωση των υψηλών συντελεστών ΦΠΑ και των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης – εφόσον το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας και οι ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις – στη μείωση του ενεργειακού κόστους, στη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων σε τομείς, όπως η δημόσια διοίκηση, ο χωροταξικός σχεδιασμός, η δικαιοσύνη.