Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου: «Η διαφορετικότητα είναι πηγή πλούτου για όλους»

1. Πώς αξιολογείτε την τρέχουσα κατάσταση στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα όσον αφορά τη συμπερίληψη, την ισότητα και τη διαφορετικότητα και ποιος είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων στην «ενθάρρυνσή» τους στην κοινωνία;

Τα τελευταία χρόνια υιοθετούνται σαφώς σε μεγαλύτερη κλίμακα πρακτικές που σχετίζονται με τη συμπερίληψη, την ισότητα και τη διαφορετικότητα, κάτι που με ικανοποίηση βλέπουμε και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Πλέον όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις συνειδητοποιούν την αξία της διαφορετικότητας και επενδύουν στη διαμόρφωση ενός συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Ωστόσο υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, ιδιαίτερα όσον αφορά τη θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας. Αυτό επιβεβαιώνουν και τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας, που πραγματοποιήσαμε στο ΕΒΕΑ σε συνεργασία με την Microsoft, για την αποτύπωση της αντίληψης των γυναικών και την ανάδειξη βασικών ζητημάτων, που επηρεάζουν τη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας. Είναι ενδεικτικό ότι μία στις δύο γυναίκες που πήραν μέρος στην έρευνα δήλωσαν ότι έχουν βιώσει προκατάληψη ή διάκριση λόγω φύλου, καθώς και ότι έχουν αντιμετωπίσει προκλήσεις στην εξέλιξή τους λόγω του φύλου τους. Επιπλέον, το 78,5% πιστεύει ότι υπάρχει έλλειψη εκπροσώπησης γυναικών σε ηγετικές θέσεις και το 77% θεωρεί ότι το μισθολογικό χάσμα στην ελληνική αγορά εργασίας μεταξύ φύλων υφίσταται ακόμη, καθώς και ότι έχει συναντήσει περιπτώσεις όπου άνδρες τυγχάνουν προνομιακής μεταχείρισης.

Έχουμε, λοιπόν, ακόμη αρκετό δρόμο μπροστά μας, για να ξεπεράσουμε εμπόδια και στερεότυπα, που αντιμετωπίζουν άνθρωποι εξαιτίας του φύλου, αλλά και της εθνικότητας, της ηλικίας, της θρησκείας τους. Είμαστε στην αρχή του ταξιδιού και χρειάζεται να συνεχίσουμε, με ακόμη πιο αποφασιστικά βήματα.

2. Πιστεύετε ότι η διαφορετικότητα μπορεί να αποτελέσει πλεονέκτημα για τα άτομα και τις επιχειρήσεις, ενισχύοντας την καινοτομία και την ανάπτυξη, παρά να θεωρείται απλώς κοινωνική υποχρέωση; Εάν ναι, ποιοι είναι οι τρόποι με τους οποίους αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί;

Μια επιχείρηση που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και αντιμετωπίζει ισότιμα τους εργαζομένους της, αποκτά τη δυνατότητα να βλέπει τον κόσμο μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Μπορεί να κατανοεί καλύτερα τα κοινά και τις αγορές στις οποίες απευθύνεται, να αξιοποιεί διαφορετικά ταλέντα και δεξιότητες, να δοκιμάζει νέες ιδέες και προσεγγίσεις. Μπορεί να ενισχύσει τη φήμη της, να προσελκύσει υψηλής ποιότητας στελέχη, να ενθαρρύνει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα στο σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού της – και με αυτό τον τρόπο να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική, κερδοφόρα, ανθεκτική και ευέλικτη απέναντι στις αλλαγές.

Υπάρχουν σήμερα πολλές έρευνες, που επιβεβαιώνουν τον συσχετισμό μεταξύ της διαφορετικότητας σε επίπεδο διοίκησης και των επιδόσεων της επιχείρησης. Μελέτες σημαντικών οργανισμών, μεταξύ των οποίων της S&P Global Market Intelligence, της McKinsey και του γαλλικού παρατηρητηρίου υπό το Skema Business School, δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις που έχουν αναθέσει σε γυναίκες ανώτερες διοικητικές θέσεις εμφανίζουν καλύτερα αποτελέσματα, σε επίπεδο κερδοφορίας και χρηματιστηριακής πορείας. Η διαφορετικότητα στα διοικητικά συμβούλια επιτρέπει σε όλα τα μέλη να επηρεάζουν τις αποφάσεις και να συνεισφέρουν τις δεξιότητές τους, την εμπειρία και τους διαφορετικούς τρόπους σκέψης τους προς την αποτελεσματική και υπεύθυνη εταιρική διακυβέρνηση.

Για να υλοποιηθούν, όμως, όλα αυτά τα οφέλη, δεν αρκούν οι δεσμεύσεις και τα λόγια. Χρειάζεται οι επιχειρήσεις να αναλάβουν δράση, για να διαμορφώσουν μια πραγματικά συμπεριληπτική κουλτούρα: να καταπολεμήσουν ανισότητες και στερεότυπα, να αυξήσουν τη διαφάνεια και να υποστηρίξουν τη διαφορετικότητα όσον αφορά την ανέλιξη των στελεχών τους σε ανώτερες θέσεις, να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον στο οποίο κάθε εργαζόμενος έχει την αναγνώριση και τις ευκαιρίες που αξίζει.

3. Ποια είναι η σημασία της συνεργασίας με κρατικούς, θεσμικούς φορείς και άλλους εταίρους για την προώθηση της Διαφορετικότητας, της Ισότητας και της Συμπερίληψης στη χώρα μας;

Η προσπάθεια διαμόρφωσης ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, αφορά όλους μας. Η συνεργασία μεταξύ της Πολιτείας και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων είναι απαραίτητη, προκειμένου να αποτυπώσουμε σωστά την πραγματικότητα, να εντοπίσουμε προβλήματα και να προωθήσουμε αποτελεσματικές παρεμβάσεις, όπου απαιτούνται – ιδιαίτερα σε σχέση με την πρόσβαση και την παραμονή των γυναικών στην αγορά εργασίας, τη δυνατότητα κατάρτισης, την εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Για παράδειγμα, η έρευνα που πραγματοποιήσαμε για τη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο στο σχεδιασμό νέων δράσεων, τόσο για το ίδιο το ΕΒΕΑ, αλλά και για την Πολιτεία και για τις επιχειρήσεις – μέλη μας.

Είναι, επίσης, σημαντικός ο ρόλος των συμπράξεων, αν θέλουμε να προβάλουμε όχι μόνο το τι πρέπει να αλλάξει, αλλά και το πώς. Να διαδώσουμε καλές πρακτικές, παραδείγματα και κατευθύνσεις για το πώς μπορούν να εφαρμοστούν οι αρχές της ισότητας και της συμπερίληψης στην πράξη, να ενσωματωθούν στην εταιρική κουλτούρα, στις πολιτικές των οργανισμών.

4. Στο πλαίσιο των Βραβείων ΕΒΕΑ, που αναδεικνύουν και τιμούν την επιχειρηματική αριστεία, απονέμονται, μεταξύ άλλων, βραβεία για την ενίσχυση της απασχόλησης, για τη συμπερίληψη και τη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Μέσα από ποιες πρωτοβουλίες οργανώνει το ΕΒΕΑ δράσεις για την προώθηση της συμπερίληψης στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα;

Στο ΕΒΕΑ πιστεύουμε ότι η διαφορετικότητα είναι πηγή πλούτου για όλους και έχουμε κάθε λόγο να την αγκαλιάσουμε, να της επιτρέψουμε να ανθίσει. Στην Ελλάδα υπάρχουν γυναίκες επιχειρηματίες και ηγετικά στελέχη στην αγορά, που προχωρούν, πετυχαίνουν και καταρρίπτουν στερεότυπα. Υπάρχουν, επίσης, οργανισμοί που επενδύουν έμπρακτα στη διαφορετικότητα και στις ίσες ευκαιρίες. Επιβραβεύοντας τις προσπάθειες και τα επιτεύγματά τους, θέλουμε να εμπνεύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις να στραφούν σε αυτή την κατεύθυνση, όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες να πιστέψουν στις ικανότητές τους.

Οι πρωτοβουλίες μας, όμως, για την προώθηση της συμπερίληψης καλύπτουν ένα πολύ ευρύτερο φάσμα. Τόσο στο ΕΒΕΑ, όσο και στο Εθνικό Επιμελητηριακό Δίκτυο Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών, εργαζόμαστε για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στο επιχειρείν, σε τομείς που θα καθορίσουν το μέλλον, με επίκεντρο την καινοτομία και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών που διασφαλίζουν την βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Επενδύουμε στη στήριξη γυναικείων καινοτόμων ομάδων, μέσω της Θερμοκοιτίδας Νεοφυών Επιχειρήσεων – Θ.Ε.Α. του ΕΒΕΑ, παρέχοντας χώρο, συμβουλευτικές υπηρεσίες και συμμετοχή σε δράσεις δικτύωσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σε συνεργασία με τη Microsoft, έχουμε δημιουργήσει την Πρωτοβουλία “Empowering Women 45+” ένα συνεκτικό πιλοτικό πρόγραμμα ανάπτυξης δεξιοτήτων και συμβουλευτικής με στόχο την βελτίωση των συνθηκών επανένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας, καθώς και την ενδυνάμωσή τους. Εστιάζουμε, επίσης, στην παροχή πρακτικής καθοδήγησης στις επιχειρήσεις – ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες – για να προωθήσουν την πολυμορφία των φύλων και την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά τους συμβούλια.

5. Πώς συμβάλλει η προώθηση της διαφορετικότητας και η ενίσχυση της συμπερίληψης στην οικονομική ανάκαμψη και τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας;

Η διαφορετικότητα και η πολυμορφία στην εργασία και σε θέσεις ευθύνης – στις επιχειρήσεις, αλλά και στη διακυβέρνηση – δεν είναι μόνο θέμα ίσων ευκαιριών και δικαιωμάτων. Είναι ζήτημα αξιοποίησης των μοναδικών ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού μας, είναι προϋπόθεση για τη βελτίωση των συνθηκών στην οικονομία και στην κοινωνία. Δεν είναι τυχαίο ότι οι χώρες που πρωτοπορούν σε αυτό τον τομέα – ιδιαίτερα αυτές που διαθέτουν ευνοϊκό περιβάλλον για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, όπως η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία, η Αυστραλία κ.ά. – είναι μεταξύ των πιο προηγμένων οικονομικά, αλλά και κοινωνικά.

Σύμφωνα με μελέτη του ΔΝΤ, οι χώρες που θα εξαλείψουν τις ανισότητες στην εργασία έχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης – κατά μέσο όρο σε ποσοστό 35% του ΑΕΠ τους. Για την Ελλάδα, που σήμερα επιχειρεί να εισέλθει σε τροχιά βιώσιμης και ισχυρής ανάπτυξης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μπορέσει να αξιοποιήσει με ορθολογικό τρόπο το γυναικείο δυναμικό της, ώστε να συμβάλει στην οικονομική ανάταξη και την κοινωνική συνοχή.