Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως μοχλός ανάπτυξης

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι σήμερα καταλύτης αλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο. Διαμορφώνει νέα δεδομένα στην παραγωγή, στην εργασία, στο επιχειρείν, στην καθημερινότητα όλων μας. Είναι μια αναπόφευκτη, μη αναστρέψιμη εξέλιξη με την οποία πρέπει να μάθουμε να συμβιώνουμε, αξιοποιώντας τα πολλαπλά πλεονεκτήματά της και προλαμβάνοντας τους ενδεχόμενους κινδύνους.

Είτε ως τεχνολογία γενικής χρήσης είτε ως ειδικού σκοπού, η Τεχνητή Νοημοσύνη αναμένεται να έχει πολυεπίπεδη επιρροή στην ελληνική κοινωνία μέχρι το 2030. Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Deloitte, ο σωρευτικός αντίκτυπος της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης (Gen AI) στο ΑΕΠ της χώρας, υπολογίζεται στο +5.5% ως το 2030 – δηλαδή, 10,7 δισ. ευρώ – ενώ μπορεί να φτάσει μέχρι και +9.8%.

Η Ελλάδα έχει, επομένως, κάθε λόγο να επενδύσει στην υλοποίηση αυτών των προοπτικών. Η τεχνητή νοημοσύνη οφείλει και μπορεί να αναδειχθεί σε κινητήρια δύναμη για την αναβάθμιση της παραγωγικότητας και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της καινοτομίας, την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικότερου κράτους και τη διαμόρφωση ενός υγιούς, ανθεκτικού μοντέλου ανάπτυξης.

Ωστόσο, η υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα μας βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, παρ’ όλο που 8 στις 10 επιχειρήσεις πιστεύουν πως η υιοθέτηση λύσεων Gen AI μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξή τους. Φαίνεται να υπάρχει, επίσης, έλλειμμα σχετικής ενημέρωσης της κοινωνίας, καθώς και επαρκούς θεσμικού πλαισίου για τον συγκεκριμένο τομέα.

Σε αυτούς τους τομείς απαιτείται, επομένως, έγκαιρη κινητοποίηση και συνένωση δυνάμεων της Πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας και των επιχειρηματικών φορέων.

Κρίσιμης σημασίας ζητούμενο είναι η διαμόρφωση μιας Εθνικής Στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία θα αντιμετωπίζει τις τεχνολογικές, αλλά και ηθικές και κοινωνικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη διάδοση και τη χρήση της. Θα θέτει μακροπρόθεσμους στόχους, θα καθορίζει κατάλληλες δημόσιες πολιτικές και επενδυτικές προτεραιότητες. Θα διαμορφώνει ένα περιβάλλον στο οποίο οι δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να μεταβολιστούν δημιουργικά και να μεταφραστούν σε νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία.

Στη βάση αυτής της προσπάθειας οφείλει να είναι η έγκαιρη διαμόρφωση ενός πλαισίου  κατευθυντήριων γραμμών και μηχανισμών εποπτείας, με στόχο την υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης: διαφάνεια, καινοτομία, καταπολέμηση ψηφιακών διακρίσεων και ανισοτήτων, μεγιστοποίηση ανθρώπινης ωφέλειας. Η ασφάλεια των δεδομένων, η προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων, η διασφάλιση όρων διαφάνειας και λογοδοσίας οφείλουν να τεθούν στο επίκεντρο της προσοχής, σε συμμόρφωση με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας AI Act.

Έμφαση θα πρέπει, ταυτόχρονα, να δοθεί στην προσέλκυση επενδύσεων σε τεχνολογίες αιχμής, καθώς και σε υποδομές ανάπτυξης αλγορίθμων Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης, διαχείρισης και αποθήκευσης μεγάλων δεδομένων, καθώς και φιλοξενίας σχετικών εφαρμογών, ώστε να επιταχυνθεί η τεχνολογική ανάπτυξη – αλλά και να ενισχυθεί η τεχνολογική ανεξαρτησία της χώρας.

Εξίσου σημαντική προτεραιότητα, οφείλει να είναι η αύξηση της χρηματοδότησης της Έρευνας και Ανάπτυξης στον τομέα των  εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης, σε συνδυασμό με την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ειδικά ρυθμιστικά δοκιμαστήρια (AI sandboxes), με σκοπό τη δοκιμή και την επικύρωση καινοτόμων συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης σε ελεγχόμενο περιβάλλον.

Η στενότερη διασύνδεση ερευνητικών κέντρων, πανεπιστημίων και επιστημόνων, νεοφυών και εδραιωμένων επιχειρήσεων είναι επίσης απαραίτητη, προκειμένου τα αποτελέσματα της έρευνας να μεταφραστούν ταχύτερα σε καινοτομία. Ιδιαίτερα η νεοφυής επιχειρηματικότητα μπορεί να λειτουργήσει ως επιταχυντής για την ανάπτυξη εφαρμογών και τη διάχυση της τεχνητής νοημοσύνης στην ελληνική οικονομία.

Παράλληλα, θα απαιτηθεί σοβαρή επένδυση στην ψηφιακή εκπαίδευση και την ψηφιακή κοινωνική συνοχή. Η παροχή στοχευμένης εκπαίδευσης, κατάρτισης και δια βίου μάθησης θα συμβάλει, αφενός, στη δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, που θα μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της αγοράς και να στηρίξει τον τεχνολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας. Θα βοηθήσει, αφετέρου,  στην πρόληψη των αποκλεισμών και του κινδύνου περιθωριοποίησης εργαζομένων, αλλά και μικρών επιχειρήσεων και κοινωνικών ομάδων, που δεν θα καταφέρουν να συμβαδίσουν.

Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη στήριξη του τεχνολογικού μετασχηματισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων – όχι μόνο μέσω χρηματοδοτικών ενισχύσεων, αλλά και με αποτελεσματικούς μηχανισμούς καθοδήγησης και μεταφοράς τεχνογνωσίας.

Πέρα από την εγκατάσταση εφαρμογών και συστημάτων, η τεχνολογική μετάβαση είναι για κάθε επιχείρηση ζήτημα στρατηγικής και νοοτροπίας. Προϋποθέτει την αναζήτηση τεχνολογικών λύσεων σε νέα πεδία και λειτουργίες της επιχείρησης με σκοπό την δημιουργία αξίας, αλλά και μια νέα οργανωσιακή κουλτούρα, η οποία επιτρέπει στην τεχνολογία και στους ανθρώπους να αλληλοσυμπληρώνονται, με τον πλέον αποδοτικό τρόπο. Απαιτεί, παράλληλα, πολιτικές ανάπτυξης δεξιοτήτων, που βοηθούν τους εργαζόμενους να προσαρμόζονται στην αλλαγή, να αποκτούν νέες δεξιότητες, να αναλαμβάνουν νέους ρόλους, να σκέφτονται δημιουργικά, να καινοτομούν.

Το ΕΒΕΑ συμβάλει εποικοδομητικά στην προσπάθεια μετάβασης των επιχειρήσεων στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αναπτύσσει δράσεις ενημέρωσης και επιμόρφωσης για τα μέλη του, υλοποιεί προγράμματα κατάρτισης ανέργων και εργαζομένων σε νέες ψηφιακές δεξιότητες, ενώ στηρίζει συστηματικά τα τελευταία δέκα χρόνια τη νεοφυή επιχειρηματικότητα και το οικοσύστημα καινοτομίας της χώρας. Μεταξύ άλλων, υπέγραψε πρόσφατα Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Θερμοκοιτίδας Νεοφυών Επιχειρήσεων Θ.Ε.Α. και του Ομίλου Τεχνητής Νοημοσύνης AI Catalyst, για την προώθηση της υιοθέτησης της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ελληνική επιχειρηματικότητα και οικονομία, μέσω της ανταλλαγής γνώσης και της ανάληψης κοινών πρωτοβουλιών.

Επενδύοντας έγκαιρα σε αποτελεσματικές πολιτικές, αλλά και γόνιμες συμπράξεις, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το ελληνικό επιχειρείν και η οικονομία της χώρας, θα τοποθετηθούν δυναμικά στο μέλλον που διαμορφώνει η Τεχνητή Νοημοσύνη.