Ο διάλογος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Με αφορμή την ψήφιση από τη Βουλή των Ελλήνων του νομοσχεδίου που αφορά την αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου, καθώς και τη δυνατότητα ίδρυσης παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, κυριαρχεί αυτές τις μέρες στον δημόσιο διάλογο η συζήτηση για το παρόν και το μέλλον της τριτοβάθμιας παιδείας.
Η συζήτηση αυτή είναι αναγκαία, αρκεί να γίνεται με όρους ρεαλιστικούς, που ανταποκρίνονται στη σύγχρονη πραγματικότητα. Η πρόκληση για την Ελλάδα σήμερα δεν είναι αν θα έχουμε δημόσια και ιδιωτική τριτοβάθμια παιδεία, αλλά αν θα αποκτήσουμε επιτέλους μια διεθνώς ανταγωνιστική θέση στην παροχή τριτοβάθμιας παιδείας.
Σε αυτή την κατεύθυνση, έχει νόημα να διατυπώσουμε μια σειρά από διαπιστώσεις.
Πρώτον, η πρόοδος του Δημόσιου Πανεπιστημίου έχει εμποδιστεί διαχρονικά από παράγοντες όπως είναι η έλλειψη σύνδεσης της χρηματοδότησης με την αξιολόγηση, η παλαιοκομματική λογική, που επέβαλε τη δημιουργία μιας σχολής σε κάθε πόλη, η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία μέρους του διδακτικού προσωπικού, η καταστροφική δράση μικρών ομάδων φοιτητών που επενδύουν στη βία, στις καταστροφές, στη βίαιη διακοπή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και εν τέλει στην υπονόμευση της εικόνας του Δημοσίου Πανεπιστημίου. Είμαστε αποφασισμένοι να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά;
Δεύτερον, είναι γνωστό ότι μη κρατικά Πανεπιστήμια – με καλή ή κακή φήμη – υπάρχουν στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ και σε όλες σχεδόν τις γειτονικές μας χώρες: Κύπρος, Τουρκία, Βουλγαρία, Ρουμανία κ.ά. Γιατί δεν πρέπει και δεν μπορεί μέχρι τώρα η Ελλάδα να αποκτήσει παρουσία σε αυτή την αγορά, η οποία έχει προοπτικές να προσελκύσει επιστημονικό δυναμικό, φοιτητές, έσοδα, επενδύσεις, να παράγει έρευνα, καινοτομία, σύγχρονα προγράμματα σπουδών; Η ευκαιρία είναι εδώ και είναι στο χέρι μας να την αξιοποιήσουμε, εφόσον οι όροι, οι προϋποθέσεις και η εποπτεία αυτών των ιδρυμάτων να διασφαλίζουν την ποιότητα των παρεχόμενων προγραμμάτων εκπαίδευσης.
Τρίτον, μιλάμε συχνά για τον αριθμό των νέων μας, που σπουδάζουν στο εξωτερικό. Το πρόβλημα είναι ότι όλο και περισσότερα παιδιά, ακόμη κι αν πετύχουν την είσοδό τους σε ελληνικό πανεπιστήμιο, επιλέγουν τελικά να σπουδάσουν σε καλύτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα άλλης χώρας. Αυτή η τάση δεν πρόκειται να ανακοπεί αν δεν καλυφθεί το κενό ποιότητας, που παρουσιάζει η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα – είτε από το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες, είτε από το Ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, όταν και αν ιδρυθεί. Οι νέοι και οι γονείς τους ξέρουν καλύτερα πώς να διαμορφώσουν το μέλλον τους και ασφαλώς δεν μπορούν να συμβιβάζονται με αόρατους καθηγητές, βρώμικες αίθουσες, καταλήψεις, διακοπή της εκπαιδευτικής διαδικασίας από κάθε μειοψηφία, προγράμματα σπουδών που δεν μπορούν να τους εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή σταδιοδρομία.
Τέταρτον, είναι πάγιο αίτημα του επιχειρηματικού κόσμου εδώ και δεκαετίες η στενότερη διασύνδεση της αγοράς με το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, για κοινές δράσεις σε θέματα Έρευνας και Ανάπτυξης, καθώς και για τη διαμόρφωση προγραμμάτων σπουδών και επιμόρφωσης που υποστηρίζουν τον εθνικό στόχο, για παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων και ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Η ανάγκη αυτή όχι μόνο δεν θα περιοριστεί, αλλά θα ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια. Είναι έτοιμο το Δημόσιο Πανεπιστήμιο να ανταποκριθεί;
Πέμπτον, όλα τα δημόσια πανεπιστήμια του εξωτερικού, εκτός από το να δέχονται κρατική χρηματοδότηση, προωθούν δράσεις, προγράμματα σπουδών και έρευνας, που μπορούν να τους εξασφαλίσουν πόρους και από τον ιδιωτικό τομέα. Τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια είναι έτοιμα να κάνουν αυτό το βήμα;
Είναι καιρός να συζητήσουμε σοβαρά και νηφάλια για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας, με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες της νέας γενιάς, αλλά και της εθνικής μας οικονομίας.