Τεχνητή Νοημοσύνη: Θα γεφυρώσει ή θα διευρύνει τις έμφυλες ανισότητες;
Η τεχνολογία που θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια του 2024 είναι χωρίς καμία αμφιβολία η τεχνητή νοημοσύνη. Μετά το άλμα που σημειώθηκε σε επίπεδο χρηστικότητας τους τελευταίους δώδεκα μήνες, οι εφαρμογές που θα τεθούν στην υπηρεσία του ανθρώπου αναμένεται να πολλαπλασιαστούν. Τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν ήδη κατακλύσει τον πλανήτη, όμως η Πολιτεία θα πρέπει να εστιάσει στα βασικά για να διασφαλίσει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα διαδραματίσει θετικό ρόλο στη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος. Διότι ενώ οι νέες τεχνολογίες θα έπρεπε να λειτουργούν προς όφελος της κοινωνίας και της άμβλυνσης των ανισοτήτων, δυστυχώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να συμβεί το αντίθετο.
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει την αγορά εργασίας, η ζήτηση για ψηφιακές και εστιασμένες στην τεχνητή νοημοσύνη δεξιότητες αυξάνεται δραματικά. Όμως οι γυναίκες υστερούν κατά πολύ των ανδρών. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, οι άνδρες που διαθέτουν γνώσεις προγραμματισμού –οι οποίες είναι κρίσιμες για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης– είναι διπλάσιοι από τις γυναίκες στις ηλικίες 16-24.
Στο κατώφλι του ψηφιακού κόσμου που διαμορφώνεται, όσοι δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ψηφιακές εφαρμογές θα μείνουν πίσω, θα απομονωθούν και στην ουσία θα ζουν στο περιθώριο, αδυνατώντας να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Είναι χρέος μας να κάνουμε ό,τι μπορούμε έτσι ώστε να αποκτήσουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται μέσω των νέων τεχνολογιών.
Σύμφωνα με την UNESCO, οι γυναίκες κατέχουν μόλις το 29% των θέσεων εργασίας που σχετίζονται με την επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη, παγκοσμίως. Την ίδια ώρα, οι γυναίκες είναι 25% λιγότερο πιθανό από τους άνδρες, να γνωρίζουν πώς να αξιοποιήσουν την ψηφιακή τεχνολογία για βασικές χρήσεις. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σχετικές μελέτες δείχνουν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες, δεν βρίσκονται συχνά σε ανώτερες θέσεις και αξιώματα, και έχουν μικρότερη συμμετοχή σε επαγγέλματα STEM (επιστήμης, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών), ο κίνδυνος για διεύρυνση του έμφυλου χάσματος μεγαλώνει.
Το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει σήμερα, πριν είναι πολύ αργά, είναι το εξής: Κάνουμε πραγματικά ό,τι μπορούμε έτσι ώστε οι τεράστιες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης να αξιοποιηθούν για τη γεφύρωση των έμφυλων ανισοτήτων ή απλώς αφήνουμε τις ανισότητες να διαιωνίζονται και ακόμη χειρότερα να διευρύνονται;
Πρόσφατη έρευνα της εξειδικευμένης σε θέματα IT, εταιρείας, Plurarsight, έδειξε ότι σε ποσοστό 74% οι προγραμματιστές λογισμικού σκοπεύουν να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους σε κωδικοποίηση AI. Παρ’ όλα αυτά, το ποσοστό των γυναικών που προτίθενται να κάνουν το ίδιο, περιορίζεται σε 68% όταν των ανδρών φτάνει στο 79%. Μάλιστα, το 17% των γυναικών προγραμματιστών δηλώνει ότι δεν χρησιμοποιεί εργαλεία AI ακόμη και όταν η ομάδα τους τα χρησιμοποιεί.
Το πρόβλημα είναι ότι οι έμφυλες ανισότητες βρίσκονταν ήδη σε επίπεδο συναγερμού στον εργασιακό στίβο, πολύ πριν εδραιωθεί η τεχνητή νοημοσύνη.
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι κρίσιμη. Η χώρα μας, κατατάσσεται στην υψηλότερη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τη συμμετοχή των γυναικών στο επιχειρείν. Αυτή η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη, είναι ότι η γυναικεία επιχειρηματικότητα τείνει να επικεντρώνεται σε δραστηριότητες με χαμηλή προστιθέμενη αξία και περιορισμένες προοπτικές δυναμικής ανάπτυξης.
Στο επόμενο διάστημα, το ΕΒΕΑ θα προχωρήσει στη διενέργεια μεγάλης πανελλαδικής έρευνας, σε συνεργασία με την Microsoft, για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα με στόχο να υπάρξει σαφέστερη εικόνα για τα προβλήματα που υφίστανται. Ήδη, για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το ΕΒΕΑ σε συνεργασία με το ΕΕΔΕΓΕ, έχει προωθήσει μέσω της Θερμοκοιτίδας του, προγράμματα που απευθύνονται ειδικά σε γυναικείες ομάδες και startups, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθούν δράσεις για την κατάρτιση και εκπαίδευση άνεργων γυναικών σε ψηφιακές δεξιότητες.
Πρέπει να γίνουν, ωστόσο, πολλά ακόμη για να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες δεν θα χάσουν το τρένο της ψηφιακής επανάστασης. Για να διασφαλίσουμε, επίσης, ότι οι προοπτικές της Ελλάδας δεν υπονομεύονται από το γεγονός ότι παραμένουν αναξιοποίητες οι ιδιαίτερες ικανότητες των γυναικών. Διότι μπορεί η γυναικεία προσφορά να είναι δυνητικά ισότιμη με εκείνη των ανδρών, όμως σε μεγάλο βαθμό χαρακτηριστικά όπως ο δυναμισμός και η πρωτοτυπία των γυναικών παραμένουν ανεκμετάλλευτα.
Πρόσφατα διενεργήθηκε το 2ο Διεθνές Φόρουμ Γυναικείας Επιχειρηματικότητας, από το ΕΒΕΑ σε συνεργασία με το ΕΕΔΕΓΕ, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Ανάπτυξης, της Περιφέρειας Αττικής, του Δήμου Αθηναίων και της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, με τη συμμετοχή 52 ομιλητριών και ομιλητών από ολόκληρο τον κόσμο. Το βασικό συμπέρασμα του Διεθνούς Φόρουμ είναι ότι από πλευράς θεσμικού πλαισίου πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά στη χώρα μας για να επιτευχθεί ο στόχος της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Η ανάγκη είναι ακόμα μεγαλύτερη καθώς παράλληλα μεγαλώνουν και οι ψηφιακές ανισότητες. Ελπίζουμε ότι οι δράσεις που θα υλοποιηθούν μέσα στο 2024, τα προγράμματα γυναικείας επιχειρηματικότητας που συνδέονται με το ΕΣΠΑ 2021-2027 καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης, θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην άμβλυνση των ανισοτήτων.