Η πρόκληση των δεξιοτήτων
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι η περιορισμένη ευθυγράμμιση μεταξύ των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και των πραγματικών αναγκών της αγοράς. Στη χώρα μας, το πρόβλημα είναι υπαρκτό καθώς, όπως έχει αποτυπωθεί σε σχετικές έρευνες, η πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζει δυσκολίες στην εξεύρεση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, ενώ η έλλειψη δεξιοτήτων αξιολογείται ως βασικός ανασταλτικός παράγοντας στην επιχειρηματική ανάπτυξη. Σύμφωνα δε με τα ευρήματα του Ευρωπαϊκού Δείκτη Δεξιοτήτων του CEDEFOP για το 2022, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση – 30 σε σύνολο 31 χωρών – όσον αφορά την αντιστοίχιση δεξιοτήτων.
Στη ρίζα του προβλήματος βρίσκονται δομικές αδυναμίες, όπως το γεγονός ότι – παρά το υψηλό ποσοστό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης – οι δεξιότητες που παρέχει το σύστημα δεν σχετίζονται με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, η διαχρονική απαξίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, η χαμηλή συμμετοχή των ενηλίκων στη δια βίου μάθηση, αλλά και η χαμηλή κινητοποίηση των επιχειρήσεων για την κατάρτιση του προσωπικού τους.
Οι αδυναμίες αυτές μεταφράζονται σε μειωμένη ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα και ικανότητα καινοτομίας για τις επιχειρήσεις, σε ανασφάλεια και αδιέξοδα για τους εργαζόμενους, καθώς και σε αναποτελεσματική χρήση των πόρων από το σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Για την αντιμετώπισή τους, απαιτείται κινητοποίηση και ενίσχυση των προσπαθειών, με έμφαση σε συγκεκριμένες προτεραιότητες. Μεταξύ αυτών είναι η αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, η καλλιέργεια του επιχειρηματικού πνεύματος σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και η παροχή κινήτρων για την ενίσχυση της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης και της πρακτικής εξάσκησης στις επιχειρήσεις.
Με το Σχέδιο «Ελλάδα 2.0» να προβλέπει τη διάθεση 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για δράσεις στην εκπαίδευση, την τεχνική κατάρτιση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, έχουμε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε βήματα βελτίωσης, σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς.
Εξίσου σημαντικό ζητούμενο, όμως, είναι η σωστή διάγνωση αναγκών της αγοράς – σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο – προκειμένου αυτή να αποτελέσει τη βάση για το σχεδιασμό αποτελεσματικών πολιτικών κατάρτισης και απασχόλησης. Χρειάζεται να διαμορφώσουμε έναν μηχανισμό καταγραφής των αναγκών σε επίπεδο κλάδων, ειδικοτήτων και περιφερειών της χώρας, ο οποίος θα λειτουργεί σε σύνδεση με την εθνική αναπτυξιακή στρατηγική.
Το ΕΒΕΑ συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια αντιστοίχισης των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας, καταθέτοντας σχετικές προτάσεις προς την Πολιτεία και εστιάζοντας συστηματικά στην αναβάθμιση του θεσμού της Μαθητείας.
Πέραν των θεσμικών παρεμβάσεων, ωστόσο, είναι απαραίτητη η καλλιέργεια μιας νέας κουλτούρας επαγγελματικού προσανατολισμού, η οποία προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης οικονομίας και αναγνωρίζει ως αξίες τη διαρκή μάθηση, την πρωτότυπη σκέψη, την κινητικότητα και την ευελιξία.
Το στοίχημα των δεξιοτήτων μπορούμε και πρέπει να το κερδίσουμε όλοι μαζί. Για να στηρίξουμε την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, για να διασφαλίσουμε περισσότερες ευκαιρίες για τους εργαζόμενους.
