Πυλώνας της οικονομίας
Μετά από μια μακρά περίοδο δυσκολιών, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας προσπαθούν σήμερα να βρουν το βηματισμό τους, σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης. Παρά τις συνεχιζόμενες προκλήσεις, παραμένουν στις επάλξεις, επιβεβαιώνοντας ότι αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με την ανάλυση στοιχείων και τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην πρόσφατη Έκθεση για τις επιδόσεις των ΜμΕ στην Ευρωπαική Ένωση, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα συνεισφέρουν πάνω από το 83% της απασχόλησης και το 57% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ). Το 2022 ήταν, μάλιστα, χρονιά ανάκαμψης, με τον αριθμό των ΜμΕ να αυξάνεται κατά 3,6%, την απασχόληση κατά 5,1% και την ΑΠΑ κατά 7,6%, ενώ περαιτέρω βελτίωση των δεικτών αναμένεται και το 2023.
Παραμένουν, όμως, σημεία προβληματισμού, με κυριότερο την υστέρηση παραγωγικότητας, που εμφανίζουν κυρίως οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, έναντι των μεγάλων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, το 2020 η παραγωγικότητα των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα δεν ξεπερνούσε το 17% της παραγωγικότητας των μεγάλων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. έφθανε το 48%.
Συγκριτικά χαμηλός είναι και ο βαθμός ψηφιοποίησης των ΜμΕ, καθώς μόλις το 39% έχει ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, έναντι 55% που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε. ενώ μόλις το 17% αξιοποιεί λύσεις υπολογιστικού νέφους έναντι 34% στην Ε.Ε. Μια ακόμη αδυναμία, που επισημαίνεται στην Έκθεση, είναι ο χαμηλός δυναμισμός που παρουσιάζει η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, με βάση το πόσο συχνά ιδρύονται και κλείνουν ΜμΕ. Το στοιχείο αυτό σχετίζεται με τον προσανατολισμό μεγάλης μερίδας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε κλάδους του τομέα των υπηρεσιών, όπως η εστίαση και τα καταλύματα, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε κρίσεις. Τέλος, παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε στη διάρκεια του 2022, η πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης παραμένει δυσκολότερη για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων θα πρέπει να αποτελέσει κεντρική προτεραιότητα της Πολιτείας, στο επόμενο διάστημα. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες για ενίσχυση της παραγωγικότητας των ΜμΕ, μέσω της υποστήριξης επενδύσεων σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, σε συνδυασμό με την ψηφιοποίηση, την τεχνολογική αναβάθμιση και την πράσινη μετάβαση. Για την ευρύτερη δυνατή αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη συστηματική ενημέρωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και στην παροχή τεχνικής βοήθειας και καθοδήγησης, ώστε να καταρτίσουν επιλέξιμα επενδυτικά σχέδια και προτάσεις. Εξίσου απαραίτητη είναι η εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη διεύρυνση της περιμέτρου των μικρών επιχειρήσεων, που έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, μέσα από σχετικές δράσεις και προγράμματα της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξουν περαιτέρω λειτουργικά κίνητρα και ενισχύσεις για την υποστήριξη της επιχειρηματικής μεγέθυνσης, η οποία ενισχύει σημαντικά την παραγωγικότητα, την καινοτομική ικανότητα και την εξωστρέφεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν και παραμένουν σημαντικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας. Είναι απαραίτητη η ουσιαστική τους ενδυνάμωση, ώστε να μπορέσουν να αναλάβουν το ρόλο που τους αναλογεί στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.